,,Bravo Jugosloveni!”
,,… u svetu bi brzo bio ugušen terorizam kada bi svuda bili tako odlučni i hrabri kao što su Jugosloveni…”
Ovim i sličnim rečima svetska štampa je, marta 1983. godine, veličala hrabro i nesvakidašnje držanje građana Jugoslavije, odnosno Beograda, nakon atentata na turskog ambasadora u našoj prestonici. Šta se zapravo tada desilo…
Devetog marta 1983. godine oko 11:00 časova, crni mercedes sa diplomatskim tablicama, u kome se vozio turski ambasador Galip Balkar, zaustavio se na raskrsnici sadašnje Resavske i Bulevara Kralja Aleksandra Obrenovića. Bio je prvi u koloni čekajući zeleno svetlo. U tom trenutku, desnoj strani kola prilazi Levonijan, prvi atentator Jermenac iz Libana, i ispaljuje četiri metka u ambasadora koji sedi na zadnjem desnom sedištu. U isto vreme sa leve strane prilazi Elbekijan, drugi atentator takođe iz Libana, i ispaljuje jedan metak u vozača.
Prolaznici počinju da viču: ,,Ubiše čoveka! Držite ubicu!”
Prvi atentator, Levonijan, ispalivši hice kreće da beži. Međutim, ispred njega istračava domaćica Zorica Zolotić pokušavši da ga spreči u toj nameri. On poteže pištolj, puca, i ranjava je u glavu. Nastavlja da trči trotoarom uz Bulevar Aleksandra Obrenovića. Prolaznici mu se redom podmeću. Sve ih odgurava. Bežeći stiže do broja 34 gde naleće na pukovnika JNA u penziji, Slobodana Brajovića, koji to jutro šeta unuka. Pukovnik odbacuje dete u stranu i baca se na atentatora hvatajući ga oko struka. Pored njih se zatiče i prolaznik Milivoje Nikolić, takođe se baca na atentatora i hvata ga za levu šaku u kojoj je ovaj držao pištolj. Levonijan uspeva da istrgne ruku, ispaljuje hitac i teško ranjava pukovnika Brajovića koji ga je i dalje držao oko pojasa.
Levonijan uspeva da se oslobodi te pretrčava ulicu prema Tašmajdanskom parku. Baš u tom trenutku, negde kod današnje poslovnice Air Serbia (crkve Svetog Marka), policajac u civilu koji se zatekao tu poteže službeni pištolj i puca u atentatora. Levonijan, pogođen, pada na zemlju, a masa gnevnog sveta pritrčava želeći da ga šutiranjem linčuje. Pojavljuje se drugi policajac u civilu, koji sprečava odmazdu.
Drugi atentator, Elbekijan, nakon pucanja u vozača, beži prema Tašmajdanskom parku, a za njim trče mnogobrojni prolaznici pokušavajući da ga sustignu. Atentator se okreće, puca iz pištolja u ljude koji ga jure i smrtno pogađa Željka Milivojevića, studenta Mašinskog fakulteta koji mu je bio najbliži. Srećom, nakon tog ispaljenog metka Elbekijanov pištolj se zaglavio.
Dok prolaznici jure atentatore, jedan građanin uskače u diplomatski Mercedes, prebacuje ranjenog vozača na suvozačevo sedište, seda za volan i munjevito odvozi auto, sa teško ranjenim ambasadorom, u bolnicu.
Samo nekoliko sati nakon ovog događaja, Mika Špiljak, član predsedništva SFRJ koji je ostao u Beogradu, obaveštava o svemu tome državni vrh, predvođen predsednikom Predsedništva SFRJ Petrom Stambolićem i saveznim sekretarom za inostrane poslove Lazarom Mojsovim, koji se tada nalazio na službenom putu u Nju Delhiju.
Između ostalog, u toj depeši, Špiljak predlaže da se hrabri građani Jugoslavije koji su učestvovali u pomenutoj akciji, odmah odlikuju ordenom Narodnog heroja, jer kako kaže ,,time bi se istakla podrška opštenarodnoj odbrani i društvenoj samozaštiti.“
(Izvor: ,,Ubistvo turskog ambasadora u Beogradu 1983. godine i Jugoslovensko-Turski odnosi”; dr Nenad Ž. Petrović, naučni saradnik, Institut za strategijska istraživanja, Beograd.)
